Manastir Mileševa

Mileševu je 1219. godine podigao princ Vladislav, drugi sin kralja Stefana Nemanje. Crkva je posvećena Vaznesenju Hristovom. Živopisana je u trećoj deceniji XIII veka, pre nego što je ktitor stekao kraljevsku krunu ( 1234 ).
Mileševa je bila drugi po rangu, među svim srpskim manastirima, odmah posle Studenice. U njemu je 1377. godine krunisan za kralja Bosne i Srbije Stefan Tvrtko Kotromanić, dok je 1466. godine Stefan Vukčić Kosača uzeo titulu „ hercega Sv. Save „. Veliku popularnost u narodu manastir je stekao 1236. godine, kada je ovamo preneto telo Svetog Save iz Trnova.
U XV veku Mileševa je bila sedište dabrobosanskih episkopa. Turci su više puta Mileševu harali i spaljivali, ali se relativno brzo oporavljala zahvaljujući svom ugledu, ali i pomoći naroda, rumunskih, vlaških i moldavskih kneževa, ruskih careva i velikodostojnika. Pored ostalog, u Mileševi je u XVI veku radila štamparija, nabavljena u Veneciji, nepun vek nakon Gutenbergove.
U velikom požaru 1782. godine izgorele su manastirske ćelije i sve ikone koje su u manastiru čuvane. Mileševa je imala dve velike obnove: prvu za vreme patrijarha Makarija Sokolovića i drugu 1863. godine, kada je crkva dobila današnji izgled.
Mileševa je mauzolej Svetog Save, galerija srpskog srednjevekovnog slikarstva i kolevka štamparstva. Najveće blago Mileševe predstavljaju delimično očuvane freske, koje se ocenjuju kao vrh vizantijskog slikarstva XIII veka. Artur Evans je u Mančester gardijanu od 1. septembra 1883. godine napisao da ništa što je Đoto stvorio ne može se porediti sa lepotom Anđela iz Mileševa, kojim se zapravo Evropa i putem satelita predstavila Americi sredinom XX veka.
Manastir Mileševa nalazi se na 5 km od nmagistralnog puta u Prijepolju, do koga možemo doći asfaltnim drumom koji vodi pored reke Mileševke do samog manastira.