Pirot i njegova okolina

TURISTIČKO – GEOGRAFSKI POLOŽAJ OPŠTINE PIROT

Položaj ove oblasti uslovljen je brojnom raznovrsnošcu turističkih motiva i
objekata kao i njihovim različitim teritorijalnim rasporedom. Osim toga što
zavisi od objekata i motiva, isto tako zavisi i od turističkog pravca kretanja,
pa je za ovaj region i vezan istočno – mediteranski pravac, tj. pravac koji povezuje
Zapadnu i Srednju Evropu sa Bliskim Istokom i Istočnim Mediteranom.

Pirot se nalazi u samom središtu Balkana – na pola puta između Niša i Sofije,
na sredini između Panonske nizije u  Podunavlju, na najkraćem putu za Aziju.
Jednom rečju “ kapija istoka i zapada „ .
Naravno o značaju i mogućnosti razvoja tranzitnog turizma posebno govori i
veliki broj putnika koji prođe ovim putnim pravcem.

PUTNI PRAVCI :

Međunarodni koridor 10, najvažniji putni pravac za Srbiju, kao i za osam evropskih
zemalja, jedan od njegovih ogranaka ide ka Pirotu i Dimitrovgradu.

PIROT – NIŠ – BEOGRAD – BUDIMPEŠTA – BEČ od Niša se uključuju na putni pravac E – 75
PIROT – DIMITROVGRAD – SOFIJA – ISTANBUL E – 80
PIROT – BABUŠNICA – LESKOVAC M – 9
( od Leskovca se uključuje na putni pravac E – 75 ) .

Železnica kroz opštinu: interkontinentalni magistralni pravac.
Najbliži aerodromi: Niški aerodrom 70 km i Sofijski aerodrom 80 km.
Samo područje opštine Pirot okruženo je sa severa i severoistoka Starom
planinom, sa najvišim vrhom Midžorom 2. 169 m. n. v. južni i jugozapadni
rub Pirotske kotline čine ogranci Vlaške planine ( 1. 442 m. n. v. ) i
Suve planine ( 1. 809 m. n. v. ) , a severozapad Pirotske kotline okružuju
ogranci Svrljiške planine ( 1. 334 m. n. v. ) .
Ovim područjem prolazio je stari antički put, poznat pod nazivom Via Militaris
( vojnički put ) , kasnije nazvan Caričin drum. Grad je, prolazeći kroz različite
vremenske periode, dobijao različita imena. Za vreme Rimskog carstva u III i IV
veku, imao je naziv TURRES ( kula ), a među ostalim nazivima su: Pirgos,
Thurib, Momčilov grad, Kale i Tvrđava. Današnji naziv gradića je Kale.
Arheološkim istraživanjem srednjeg dela Pirotskog grada rezultati ukazuju da je
na tom mestu postojalo naselje još pre 5. 000 godina. Daljim istraživanjima u
predelu starog grada otkriveni su i drugi tragovi iz eneolita i gvozdenog doba,
a zatim i iz perioda Antike, Rane Vizantije i srednjeg veka.

ISTORIJA

Kada bi se tražile dve reči koje najbolje određuju sudbinu jednog grada kakav je
Pirot, onda su to put i granica. Put koji je bio i ostao najkraća spona između Srednje
Evrope i Orijenta, vezivao je grad za pitomu ravnicu kroz koju je prolazio, a
granice između starovekovnih plemena, kulturnih uticaja, provincija, carstva,
država i nacija su dodala još više bogatstva u istorijskom nasleđu ovog područja.

Za razliku od puta koji je više od dva milenijuma prolazio skoro istom trasom,
granice su se neprestano menjale. Politički interesi mnogobrojnih naroda koji
su naseljavali središnji Balkan ili su samo kao osvajački i migracioni talasi
prolazili kroz ovu oblast su crtali granice, ali je grad sve vreme ostao na istom
mestu i na svojim plećima gomilao mnogobrojne civilizacijske slojeve.
Prva pouzdana istorijska saznanja o centralnom Balkanu potiču još od starih
Grka, koji su se interesovali za ovu oblast samo posredno jer je njihov najveći
neprijatelj, Makedonija, tokom III veka pre Hrista često ratovala protiv Dardanaca
i Tračana, čije su se naseobine graničile i u području današnjeg Pirota.

Pirot kao naziv za grad, prvi put se javlja u srednjevekovnim dubrovačkim i
srpskim izvorima, i plod je sklonosti Slovena da stara, zatečena imena gradova,
uz male izmene, prilagode svom izgovoru. Prvobitna rimska naseobina Turres
( vizantijsko doba ) prostim prevođenjem ove reči na grčki jezik u značenju „kule“
nazvana Pirgos, a Sloveni su jezičkim prilagođavanjem gradu dali naziv Pirot.

Pošto je Srbija dobila autonomiju tridesetih godina 19. stoleća, veze Pirota sa
njom počinju da bivaju sve jače. Te veze održavaju trgovci i zanatlije koji su sa
Srbijom održavali poslovne odnose. Potvrda o njihovom ekonomskom jačanju
je i njihova uloga dobrotvora pri izgradnji crkava i manastira. O tome svedoči
natpis nad ulaznim vratima Stare crkve na Pazaru, podignute 1834. g.  Druga
gradska crkva je podignuta decembra 1870. g. i predstavlja zadužbinu pirotskih
zanatlija koji su zajedničkim snagama u oskudnim vremenima uspeli da sagrade
reprezentativno zdanje dostojno većih gradskih sedišta i imućnijih stanovnika.
Konačno oslobođenje je usledilo 28. decembra 1877. g. posle rata Srbije protiv
Turske. Odmah po oslobođenju bila je organizovana srpska uprava, a Ceka Krstić,
predsednik pirotske opštine, je u junu 1878. g. sa delegacijom Piroćanaca otišao u
Niš da pozdravi kneza Milana i da srpskoj vladi izrazi zahvalnost naroda pirotskog kraja. . .
Danas je to grad sa istom važnošću koju je imao i u prošlosti, a sama opština Pirot,
je jedna od najvećih opština po površini u Srbiji, sa 63. 792 stanovnika. U isto
vreme je Pirot i sedište Pirotskog okruga, koji obuhvata četiri opštine.