Sombor

Sombor je danas moderan grad koji je sačuvao patinu i šarm prošlosti,
zelena oaza bođoša na njegovim sokacima i vencima zadržala je nasleđeni hladoviti
perivoj kojim i danas promiče fijaker, čuvajući legendu o Somboru, Ravangradu i
Zelengradu, kao o mitskom staništu čija je lepota pesmom ispričana, kao preporuka,
a ponajviše kao dobrodošlica :

” U tom Somboru svega na volju;
Ko kroz njega jednom prođe,
Taj će opet da nam dođe,
Zavoleće ga. “

Boravak u Somboru započnite upoznavanjem istorije grada u Gradskom muzeju,
posetom Galeriji ” Milan Konjović ” i Galeriji Kulturnog centra ” Laza Kostić “.
U ranijim večernjim satima predlažemo odlazak na predstavu Narodnog pozorišta.

Nakon doručka nastavite sa upoznavanjem grada. Učinite to obilaskom njegovih trgova,
hramova, županijskog zdanja. . . potom, pošto ste dobro ručali u nekom od prestižnih
somborskih restorana, učinite krug fijakerom oko gradskog središta, a onda se njime
otisnite u atar somborski i potražite čari mira i nostalgije za starinom po
njegovim salašima. . .

Trg Republike iliti Fijakerski plac, koji je ovo drugo ime dobio po tome što je
ovde zasnovana prva fijakerska štacija i zasađena 24 bođoša da prave
hlad isto tolikom broju fijakera.

Trg presvetog Trojstva, nazvan po istoimenom spomeniku iz 1774, a porušenom
1947, otvara vidik Gradskoj kući prema zapadu, u starini je zvan ” sa mađarske strane “
i to razložno jer su ga oblikovale: Plebanija ( sa Sunčanim satom ), Crkva sv. Trojstva,
Istorijski arhiv, u zdanju nastalom spajanjem Pašine kule i kuće Krušper de Varba,
Kapela sv. Ivana Nepomuka, Mađarska čitaonica, sada uprava Gradske biblioteke,
Grašalkovića palata, Galeova apoteka, današnja Galerija ” Milan Konjović ” ,
Mađarska gimnazija, sada ” Veljka Petrovića ” . ..

Trg sv. Đorđa, istočnik je Gradske kuće, u stara vremena nazvan ” sa srpske strane “
jer su tada ovde bila, uglavnom, zdanja ovdanjih Srba: Krečarevića palata,
Srpska čitaonica, ponajviše radnji srpskih trgovaca, Srpsko pevačko društvo,
zadužbina Julijane Kostić, rođ. Palanački, pravoslavni parohijski dom, Norma i
istoimena pravoslavna crkva po kojoj je trg i dobio ime, te Palata ” In foro ” ,
koje više nema.

Gradska kuća je ne samo stožerno mesto ova dva središnja somborska trga,
nego i centralni arhitektonski simbol grada i najprestižnije zdanje u neoklasicističkom
stilu. Negdanja palata grofa Jovana Brankovića iz 1718. i sedište Magistrata od 1749,
svoj konačni izgled je dobila 1842. godine.

Vašu pažnju svakako zaslužuju i Somborski hramovi, izvorišta ne samo duhovnog
mira kojim zrače, nego i ukras, ali i ponos na neimarsko umeće graditelja kojim
su doprineli lepoti njihovog grada. Romaničkog stila Karmelsku crkvu Svetog
Stjepana kralja ( 1904 ) , pored izuzetne unutrašnje dekoracije, posebno
krase orgulje iz 1926, treće po veličini u tadanjoj državi, dok Crkvu sv. Đorđa
( 1761 ) , baroknorokajnog stila, ukrašava izuzetan neoklasicistički ikonostas iz 1873.
Pavla Simića, dotle barokni hram Presv. Trojstva ( 1762 ) , uz oltarsku sliku i
prelepe umetničke skulpture, posebno ističu orgulje izuzetnog zvuka, te su ovi
hramovi uvršteni i u kulturna dobra od velikog značaja. Svetopretečinom hramu
( 1790 ) , takođe, baroknog stila, unutrašnjost je ukrasio 1809. ikonostas
” akademičeskog malera ” Pavela Đurkovića, takve lepote da je on svrstan u kulturna
dobra od izuzetnog značaja.

Sombor je 1786. proglašen stalnim sedištem Bač – bodroške županije. Za smeštaj
njezine administracije zgrada je podignuta 1808, a danas je ovde uprava grada i
Zapadno – bačkog okruga. U svečanoj sali je najveća monument – slika ulje na platnu
u našoj zemlji od 28m2 ” Bitka kod Sente ” , Ferenca Ajzenhuta iz 1896, potom
Sala grbova, a na ulazu u zgradu je jedinstveni urbanistički prikaz grada ” Sombor
viđen očima ptice ” , delo arhitekte Branislava Jovina ( 1993 ) .