Bor

ISTORIJSKI RAZVOJ

Arheološki tragovi ukazuju da je na ovim prostorima bilo života i rada u kontinuitetu, od praistorije do danas.
Bor se kao naselje prvi put pominje u XVIII veku, 1844. godine imao je 58 kuća sa 230 stanovnika. U blizini Bora, u Zlotskoj pećini nađeni su ostaci prvog naselja u ovom kraju koji datiraju iz vremena od pre 5000 godina. Godine 1900. Bor je imao 146 kuća sa 775 stanovnika.

Brži razvoj grada nastao je kada je češki inženjer Franjo Šistek, tražio u ovom gradu zlato za beogradskog bogataša Đorđa Vajferta. Od te 1903. godine, otpočela je eksploatacija bakra u Borskom rudniku.

Status grada, Bor je dobio maja 1947. godine kada je imao oko 8. 000 stanovnika.

GEOGRAFSKO – TURISTIČKI POLOŽAJ

Teritorija Opštine Bor se nalazi u središnjem delu istočne Srbije u Timočkom basenu. Bor je sedište Borskog okruga, koga sačinjavaju i opštine Kladovo, Majdanpek i Negotin.

Površina područja opštine iznosi 856 km2, i u ovom pogledu Bor spada u veće opštine u Srbiji.
Područje opštine se graniči sa opštinama Majdanpek, Negotin, Zaječar, Boljevac Despotovac i Žagubica.
U14 naselja opštine, živi 55.  817 stanovnika .

Područje opštine Bor je povezano čitavim spektrom saobraćajnih niti i sa Dunavom i sa Koridorom “ 10 “ i sa međunarodnim prelazima prema Rumuniji odnosno Bugarskoj.

Putevi Bor – Paraćin, Bor – Zaječar – Niš, Bor – Sokobanja ovo područje povezuju sa Pomoravljem, južnom Srbijom, susednom Bugarskom i Rumunijom.

Sa đerdapskom magistralom područje je povezano regionalnim putevima: Bor – Donji Milanovac, Bor – Negotin – Kladovo i Bor – Požarevac – Smederevo.

Mreža i kvalitet lokalnih puteva na području opštine Bor u poređenju sa više krajeva centralne Srbije je bolje rešeno.
Sa glavnim železničkim magistralama Bor je povezan železničkom prugom Bor – Niš u pravcu juga, Bor – Beograd u pravcu severa i Bor – Negotin – Prahovo ka Dunavu.

Bor poseduje aerodrom, što omogućava stvaranje uslova i za vazdušni saobraćaj, a to će biti od izuzetnog značaja za razvoj turizma i privrede u ovom kraju. Njegovo dalje opremanje, proširenje i modernizacija su trajan zadatak.

KLIMATSKE KARAKTERISTIKE PODRUČJA

Klima područja opštine Bor ima obeležja umereno – kontinentalne, sa povremenim a ponekad i znatnim uticajem kontinentalne klime, koja prodire iz Vlaške nizije i Karpatskih planina. U planinskom području opštine, klima poprima karakteristike planinske klime. Ovde su zime oštrije, leta kraća, relativno topla, nešto svežija u odnosu na borsku površ, padavine, posebno u zimskom periodu su obilnije.

U vedrim danima, koji su ovde česti, a posebno zimi kada se vidljivost znatno poveća, sa planinskih vrhova puca prekrasan vidik na vulkanske kupe, klisuraste doline i krečnjačke planine.

Godišnja osunčanost područja dostiže 2 000 sati. Ona najviše iznosi u mesecu julu ( 300 sati ) a najmanje u decembru ( 60 sati ) .

Niska oblačnost, duga insolacija i natprosečna pošumljenost područja, pogoduju rekreativnom, banjskom i planinskom turizmu.

Prosečna godišnja temperatura vazduha od 10° C, suma padavina između 517, 0 i 685, 8 mm i relativna vlažnost vazduha od 71. 5 % , daju ovom području specifične klimatske odlike.

PRIVREDA

Osnovne privredne delatnosti su rudarstvo i metalurgija.

Bor je u dugom periodu obrazovni, zdravstveni i kulturni centar istočne Srbije.

Tehnički fakultet osnovan 1961. godine danas ima 6 odseka sa oko 1. 500 studenata.

Narodna biblioteka – stožer pisane reči, sa izuzetnim fondom knjiga i mrežom biblioteka po selima, predstavlja riznicu kulture opštine.

U zdravstvenim ustanovama opštine radi preko 160 lekara, od kojih su oko 110 specijalisti različitih struka.

Javna ustanova Sportski centar, jedan je od najlepših i najvećih objekata ove vrste u Srbiji. Sadržaji i funkcionalnost ovog objekta omogućavaju čitav spektar masovnih sportskih, kulturnih, sajamskih i drugih priredbi i takmičenja.

Grad i većina naseljenih mesta priključeno je na centralni vodovod. Ostala sela imaju lokalne vodovode sa zdravom pijaćom vodom.

FLORA I FAUNA

U pogledu biodiverziteta područje opštine Bor spada u najinteresantnije i izuzetno bogate geografske celine u Srbiji.

Svaki nivo nadmorske visine i geografski položaj ima svoj tip vegetacije. U pogledu fitocenoze ovo područje pretežnim delom pripada Irano – Turskoj regiji.

Livadsko – pašnjačka vegetacija se pojavljuje na svim delovima borske opštine na kojima postoji biljni pokrivač.

Na području opštine Bor šumskom vegetacijom obuhvaćeno je oko 42, 5 % ukupnih zemljišnih površina. Šume pokrivaju preko 75 % prostora očuvane prirode.

Jedan od najznačajnijih centara diverziteta biljaka i drveća na Balkanu je Lazarev kanjon. U njemu je registrovano 720 vrsta biljaka, što predstavlja 20 % flore Srbije i 11 % flore Balkana. Ovde je stanište 57 endemičnih i 50 reliktnih vrsta biljaka mečija leska, endem centralnog Balkana Erysimum Comatum Pančići kao i Genista subcapitata Pančići, Primula auricula i Grisebahova ljubičica. Na planini Maliniku ( na obodu kanjona ) zastupljena je šumska zajednica bukve i tise sa najvećom zapreminom drvene mase u Srbiji. Starost šume je 180 godina. Interesantno je da je na ovom području registrovano 174 vrsta makro gljiva. Ako tražite narukvicu. Postoji nešto što će pristajati svakom izgledu, https://www.fakewatch.is/product-category/richard-mille/ od pripijenog do strukturiranog, od manžeta do lančića i manžeta.

Na ovom području registrovano je 47 vrsta sisara. Na području južnog Kučaja i Deli Jovana žive sve zveri Balkana: vuk, šakal, divlja mačka, ris. Ovde žive i druge ugrožne vrste, kao puhovi, kune ( zlatica i belica ), lisica, lasica, zec, divlja svinja, srna, jelen. Pored navedenih, u Lazarev kanjon je reintrodukovana divokoza, a u zatvorenom lovištu na Dubašnici naseljeni su muflon i jelen lopatar.

Na području je pronašlo stanište i 140 vrsta ptica, od kojih su posebno značajne ptice grabljivice koje su inače ugrožene u Evropi.

U vrletima Lazareve doline našli su stanište retke vrste orlova.

Od ostalih životinjskihvrsta na ovim prostorima je prisutno 37 vrsta puževa, od kojih je posebno značajna Bulgarica Stolensis, 115 vrsta terenskih leptira i 205 vrsta osolikih muva ( Sirfide ), od kojih je Merdon albonigrum (koja je pronađena na ulazu u Lazarev Kanjon ) nova vrsta.

Zlotske i druge pećine iz okoline Bora su stanište za oko 20 vrsta beskičmenjaka, od kojih su 5 nove vrsts za nauku ( Lazareva pećina ) .